Tác hại khi trẻ ngủ không đủ giấc cha mẹ nên biết

Trẻ em là nhóm đặc biệt đang trong giai đoạn tăng trưởng và phát triển quan trọng. Nếu trẻ có chất lượng giấc ngủ kém sẽ có nguy cơ mắc các bệnh mãn tính cao gấp mấy lần so với trẻ bình thường, điều này gây ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ mai sau. Vì vậy, việc chú ý đến giấc ngủ của trẻ và đảm bảo cho trẻ được ngủ đủ giấc là một điều rất cần thiết.

Bài viết sau đây bác sĩ Wikimom sẽ giải đáp chi tiết băn khoăn của cha mẹ về tác hại của việc ngủ không đủ giấc đối với sức khỏe của trẻ.

Giấc ngủ quan trọng như thế nào đối với trẻ em

Ngủ là một quá trình sinh lý quan trọng trong cuộc sống. Trong thời thơ ấu, giấc ngủ là một hoạt động thiết yếu trong quá trình phát triển sớm của não bộ và cần có thời gian ngủ dài hơn khi lớn lên. Trẻ sơ sinh cần ngủ từ 16 đến 20 giờ mỗi ngày; trẻ từ sơ sinh đến 2 tuổi ngủ 9.500 giờ (khoảng 13 tháng) và thức chỉ 8.000 giờ, trẻ từ 2 đến 5 tuổi, thời gian ngủ hàng ngày bằng thời gian thức; thời gian ngủ hàng ngày chiếm 40% thời gian trong ngày trong suốt thời thơ ấu và thanh thiếu niên. 

Giấc ngủ có thể thúc đẩy tăng trưởng, loại bỏ mệt mỏi và phục hồi năng lượng. Giấc ngủ còn giúp nâng cao khả năng miễn dịch của cơ thể và tăng cường sức đề kháng của cơ thể. Nó có liên quan chặt chẽ đến sự phát triển và trưởng thành của hệ thần kinh và khả năng lưu trữ trí nhớ. 

Đối với trẻ em, giấc ngủ chất lượng cao góp phần phát triển trí tuệ của trẻ, liên quan chặt chẽ đến chức năng nhận thức, học tập và khả năng chú ý của trẻ, đồng thời có thể thúc đẩy sự phát triển thể chất. 

Nếu trẻ ở độ tuổi đi học không được ngủ đủ giấc và ngủ ngon sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và gây ra các vấn đề về tâm trạng, hành vi, sự chú ý và các khía cạnh khác.

Trẻ ngủ không đủ giấc ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe

Tác hại của việc trẻ thiếu ngủ chủ yếu ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, khả năng miễn dịch, sự chú ý và tâm trạng của trẻ. chi tiết như sau:

1. Ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất: Thiếu ngủ ở trẻ sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất. Hormon tăng trưởng của trẻ được tiết ra nhiều hơn sau khi trẻ ngủ say, nếu trẻ thường xuyên không ngủ đủ giấc sẽ dẫn đến lượng hormone tăng trưởng tiết ra không đủ, ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất của trẻ và khiến trẻ bị lùn. Ngoài ra, thiếu ngủ còn có thể khiến trẻ dễ bị béo phì.

2. Ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch: Trẻ thiếu ngủ sẽ ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch. Trẻ thiếu ngủ có thể dẫn đến khả năng miễn dịch kém, trẻ dễ bị cảm lạnh thường xuyên, thậm chí có thể gây ra các bệnh khác như chán ăn, suy nhược thần kinh…

3. Ảnh hưởng đến sự chú ý: Thiếu ngủ có thể khiến trẻ kém tập trung, ảnh hưởng đến việc học tập và sinh hoạt. Thiếu ngủ sẽ ảnh hưởng đến chức năng của thùy trán trước, khiến trẻ khó tập trung và dễ bị phân tâm, ảnh hưởng đến kết quả học tập và hành vi.

4. Ảnh hưởng đến tâm trạng: Thiếu ngủ sẽ ảnh hưởng đến trung tâm điều tiết cảm xúc của trẻ, khiến trẻ có cảm xúc không ổn định như nóng nảy, cáu kỉnh, căng thẳng và dễ mắc chứng lo âu, trầm cảm và các vấn đề cảm xúc khác.

5. Khả năng ghi nhớ suy giảm: Giấc ngủ là khoảng thời gian quan trọng để não củng cố trí nhớ và tích hợp thông tin. Thiếu ngủ có thể dẫn đến hoạt động bất thường của các tế bào thần kinh não và ảnh hưởng đến trí nhớ của trẻ.

Dấu hiệu cho thấy trẻ ngủ không đủ giấc

Ngủ đủ giấc có lợi rất lớn cho sự tăng trưởng và phát triển của trẻ. Nếu trẻ không ngủ đủ giấc có thể gây ra những bất thường về tinh thần và tâm lý, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển, dẫn đến giảm khả năng miễn dịch, bất thường về chuyển hóa và các triệu chứng khác.

Trẻ thiếu ngủ có thể biểu hiện các triệu chứng sau:

• Khó chịu về mặt cảm xúc: Bé có thể trở nên cáu kỉnh, quấy khóc, bồn chồn và khó dỗ dành.
• Chán ăn: Trẻ có thể bỏ ăn hoặc chán ăn, dẫn đến suy dinh dưỡng, tăng trưởng và phát triển còi cọc.
• Không chú ý: Bé có thể khó tập trung và phản ứng chậm với các kích thích bên ngoài.
• Bất thường về tâm thần và tâm lý: Thiếu ngủ ở trẻ sẽ ảnh hưởng đến tâm trạng của trẻ. Thiếu ngủ sẽ dẫn đến rối loạn bài tiết chất dẫn truyền thần kinh trong não, dẫn đến các triệu chứng như trầm cảm, buồn ngủ. Nó cũng có thể gây ra những thay đổi về tính hưng phấn của não và các triệu chứng suy nhược thần kinh, dễ kèm theo hưng phấn và mệt mỏi. Đồng thời, nó cũng có thể gây ra tính khí thất thường, mệt mỏi, trầm cảm và lo lắng;
• Ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển: Nếu trẻ không ngủ đủ giấc có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển. Sự tiết ra bất thường của chất dẫn truyền thần kinh trong não sẽ ức chế sự tiết hormone tăng trưởng, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể và có thể khiến trẻ lùn đi;
• Khả năng miễn dịch suy giảm: Trẻ không ngủ đủ giấc có thể gặp các triệu chứng liên quan đến suy giảm khả năng miễn dịch và khiến bé dễ bị nhiễm trùng.
• Bất thường về chuyển hóa: Trẻ thiếu ngủ có thể dẫn đến sự giảm tiết melatonin tương ứng, chức năng chính của melatonin là điều chỉnh các dây thần kinh tự chủ. Giảm tiết dễ gây rối loạn nội tiết, trẻ có thể có bất thường về chuyển hóa;
• Các triệu chứng khác: Trẻ thiếu ngủ có thể dễ mắc các bệnh truyền nhiễm, thường gặp ở các triệu chứng về đường hô hấp như ho, có đờm. Thiếu ngủ ở trẻ cũng sẽ gây ra các vấn đề như suy giảm trí nhớ và khả năng học tập trong quá trình học tập. Theo thời gian, khả năng phối hợp vận động sẽ suy giảm.

 Biện pháp giúp cải thiện giấc ngủ cho trẻ

Có rất nhiều nguyên nhân có thể khiến trẻ mất ngủ, thiếu ngủ như: môi trường không thoải mái, chế độ ăn uống không hợp lý, trẻ bị khó tiêu, khó chịu ở đường ruột,… Ngoài ra, một số bệnh mãn tính hoặc dị ứng cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bé. Do vậy, để cải thiện tình trạng giấc ngủ của bé, cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp sau:

• Tạo môi trường ngủ tốt: Giữ phòng yên tĩnh, thoải mái và ấm áp để bé có môi trường ngủ yên tĩnh.
• Lập thời gian biểu cố định: Cố gắng để bé ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày để hình thành một lịch trình đều đặn. Nên đảm bảo cho trẻ ngủ đủ giấc, tránh thức khuya, hình thành thói quen đi ngủ sớm và dậy sớm, tránh mệt mỏi, lao động chân tay nặng nhọc. 
• Điều chỉnh chế độ ăn: Điều chỉnh chế độ ăn cho bé một cách hợp lý để tránh ăn quá nhiều hoặc đói, tránh những thực phẩm gây kích ứng hoặc dị ứng. Ngoài ra, cũng nên tránh ăn đồ cay trước khi đi ngủ, và có biện pháp giữ ấm, uống một lượng sữa ấm vừa phải trước khi đi ngủ để giúp trẻ ngủ ngon hơn.
• Điều trị bằng thuốc: Nếu tình trạng giấc ngủ của bé tiếp tục kém, bạn có thể sử dụng một số loại thuốc an thần hoặc dưỡng chất như vitamin D theo chỉ dẫn của bác sĩ. 

Lời khuyên từ bác sĩ Wikimom:

• Nên cung cấp cho bé một chế độ ăn uống cân bằng, ăn nhiều trái cây và rau quả, tránh những thực phẩm quá nhiều dầu mỡ và gây kích ứng. 
• Thực hiện các hoạt động, bài tập ngoài trời phù hợp để nâng cao thể lực và khả năng miễn dịch của bé.
• Cần hình thành thói quen ngủ tốt cho trẻ trong sinh hoạt hàng ngày để đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc mỗi ngày. 
• Nên tiến hành khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề về giấc ngủ của trẻ. Đồng thời, nếu thấy trẻ gặp vấn đề về giấc ngủ dai dẳng thì nên đi khám và điều trị kịp thời.