Các bệnh lý rối loạn tâm thần ở trẻ em hay gặp phải, cha mẹ cần cảnh giác

Rối loạn tâm thần là một trong những rối loạn tâm lý nghiêm trọng, nó không chỉ xảy ra ở người lớn mà ngay cả trẻ em cũng có thể gặp phải. Chứng rối loạn tâm thần ở trẻ em gây tác động tiêu cực đến suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của trẻ, do đó cần được điều trị kịp thời. Vậy trẻ nhỏ có thể gặp phải các bệnh lý rối loạn tâm thần nào? Mời cha mẹ cùng bác sĩ Wikimom tìm hiểu nhé!

Trẻ em ở mọi lứa tuổi đều có thể trải qua những giai đoạn căng thẳng gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tinh thần. Rối loạn tâm thần ở trẻ có liên quan đến yếu tố di truyền, yếu tố không thuận lợi khi mang thai và sinh nở, nhiễm trùng, chấn thương và các yếu tố khác khi phát triển trẻ có thể có những triệu chứng khó chịu, cần được điều trị kịp thời.

Nếu cha mẹ biết cách theo dõi và xác định sớm các dấu hiệu, triệu chứng nhận biết bệnh lý rối loạn tâm thần ở trẻ em thì có thể chủ động điều chỉnh lại hành vi và cách cư xử sao cho phù hợp với trẻ hơn.

Thế nào là rối loạn tâm thần ở trẻ em? 

Rối loạn tâm thần là một rối loạn tâm lý nghiêm trọng. Nhận thức, cảm xúc, ý chí, hành vi vận động và các hoạt động tâm lý khác của người bệnh có thể có những bất thường kéo dài và rõ ràng; người bệnh không thể học tập, làm việc và sinh hoạt bình thường; con người; dưới sự chi phối của tâm lý bệnh hoạn có những hành động như tự sát hoặc tấn công, làm hại người khác.

Rối loạn tâm thần ở trẻ em là những bất thường về hành vi và bệnh tâm thần xảy ra ở trẻ nhỏ và thanh thiếu niên (trước 18 tuổi). Rối loạn tâm thần ở trẻ xảy ra khi tình trạng sức khỏe của trẻ có những thay đổi bất thường trong suy nghĩ, cảm xúc và hành vi. Điều này có thể dẫn đến việc trẻ gặp phải các vấn đề phiền muộn trong quá trình tương tác với gia đình, bạn bè hay trong các hoạt động ở trường học và ngoài xã hội.

Các bệnh lý rối loạn tâm thần ở trẻ em thường gặp

Trẻ em sẽ mắc một số rối loạn tâm lý khi lớn lên. Trẻ bị rối loạn tâm lý bề ngoài có vẻ bình thường và không khác biệt với những đứa trẻ khác nhưng thực tế chúng rất khác với những đứa trẻ bình thường về tính cách, cảm xúc, sự chú ý, v.v. . 

Đa số các bệnh lý rối loạn tâm thần ở trẻ em có thể điều trị được nhờ sự kết hợp song song giữa việc dùng thuốc và tâm lý trị liệu. Dưới đây là một số bệnh rối loạn tâm thần ở trẻ em hay gặp phải:

1. Rối loạn lo âu

Đây là rối loạn tâm trạng phổ biến nhất ở trẻ em. Các triệu chứng bao gồm: lo lắng, bồn chồn, đứng ngồi, khó chịu, không có động lực học tập và làm bài tập, không có động lực tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao. Ngoài những tâm trạng lo lắng và vẻ ngoài bồn chồn này, còn có các triệu chứng rối loạn chức năng thần kinh tự chủ như đánh trống ngực, hen suyễn, đổ mồ hôi và thậm chí đau bụng, buồn nôn, nôn và đau đầu. Trẻ mắc chứng lo âu thời thơ ấu thường có tính cách tận tâm, rụt rè, đa nghi và phát bệnh dưới tác động của một số yếu tố tâm thần như bệnh nặng của người thân, tai nạn hoặc học tập kém.

2. Rối loạn tăng động giảm chú ý 

Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD) là một bệnh về thần kinh thường xảy ra ở trẻ em trong độ tuổi đi học. Nó có thể liên quan đến yếu tố di truyền, mất cân bằng dẫn truyền thần kinh, thói quen sinh hoạt kém và các yếu tố khác chẳng hạn như hoạt động quá mức và cảm xúc bất ổn. Trẻ bị ADHD trông giống như những đứa trẻ nghịch ngợm, nhưng về cơ bản chúng khác nhau, vì trẻ nghịch ngợm rất tập trung vào những điều chúng quan tâm, cư xử có mục đích và có khả năng tự chủ tốt.

3. Rối loạn bài tiết là một trong các bệnh tâm thần ở trẻ em

Một số trẻ nhỏ có dấu hiệu rối loạn bài tiết, gây ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thực hiện tiểu tiện hay đại tiện. Nếu tình trạng này xảy ra với trẻ em trên 5 tuổi thì đó là một vấn đề quan trọng, cần thiết mà cha mẹ nên quan tâm và điều trị cho trẻ.

4. Rối loạn phổ tự kỷ (ASD)

Tự kỷ là một dạng bệnh tâm thần phổ biến, thường có biểu hiện chậm phát triển trí tuệ ở nhiều mức độ khác nhau, biểu hiện là suy giảm khả năng giao tiếp, suy giảm khả năng giao tiếp, hành vi rập khuôn và thậm chí mất chức năng xã hội;

5. Rối loạn ăn uống

Rối loạn ăn uống là một chứng rối loạn đặc trưng bởi hành vi và thái độ ăn uống bất thường. Có hai hội chứng chính: chán ăn tâm thần và chứng cuồng ăn. Nguyên nhân gây ra chứng rối loạn ăn uống rất phức tạp, các yếu tố sinh học, yếu tố văn hóa xã hội, yếu tố gia đình và đặc điểm tâm lý cá nhân đều liên quan đến chứng rối loạn ăn uống. Rối loạn ăn uống thường xảy ra đồng thời với các rối loạn khác, trong đó trầm cảm là phổ biến nhất. 

6. Rối loạn khí sắc (Mood disorders)

Trầm cảm và rối loạn lưỡng cực là hai bệnh tâm thần được xếp vào loại rối loạn khí sắc.

• Trầm cảm: là một chứng rối loạn thần kinh đặc trưng bởi tâm trạng chán nản kéo dài. Biểu hiện chủ yếu bằng những cảm xúc tiêu cực, buồn bã, suy sụp, thờ ơ, mất đi sự hài lòng và niềm vui trong cuộc sống. Và có khuynh hướng nhận thức tiêu cực, chẳng hạn như lòng tự trọng thấp, cảm giác kém cỏi, nhìn mọi việc từ góc độ tiêu cực, thích đổ lỗi cho bản thân và không có hy vọng vào tương lai. Thiếu động lực, thụ động, thiếu nhiệt tình, thể chất mệt mỏi, mất ngủ, chán ăn, v.v.
• Rối loạn lưỡng cực là một chứng rối loạn tâm lý tương đối phổ biến. Sự khởi phát của căn bệnh này thường dẫn đến những giai đoạn hưng cảm và trầm cảm trong cơ thể. Vì vậy, sự khởi phát của căn bệnh này thường gây ra hai cảm xúc cực đoan hoàn toàn khác nhau trong cơ thể một người và nó cũng có thể dễ dàng khiến tâm trạng của một người thay đổi rất nhanh. Điều phiền toái nhất là căn bệnh này thường diễn ra theo chu kỳ.

7. Tâm thần phân liệt

Tâm thần phân liệt là một bệnh tâm thần nặng với những khiếm khuyết về nhận thức, suy nghĩ, cảm xúc và hành vi, thường biểu hiện dưới dạng ảo giác, hoang tưởng, lú lẫn, hung hãn và bạo lực, v.v.. Bệnh thường liên quan đến yếu tố di truyền, yếu tố tâm lý,…

8. Rối loạn tic 

Rối loạn tic là một chứng rối loạn tâm lý ở trẻ em, đặc trưng bởi sự co giật nhanh chóng, lặp đi lặp lại không chủ ý của một nhóm nhỏ cơ là triệu chứng chính. Các triệu chứng bao gồm: vô tình nhéo lông mày, chớp mắt, khụt khịt, liếm miệng, gật đầu, duỗi cổ, đá chân, vặn tay, v.v.. Một số người thậm chí còn phát ra những tiếng động lạ. Những hiện tượng kỳ lạ này biến mất sau khi chìm vào giấc ngủ và trở nên trầm trọng hơn khi bạn lo lắng. Các triệu chứng của họ không phải do bệnh não gây ra vì không có bất thường trên điện não đồ. Triệu chứng này xảy ra sau khi nhận được một số kích thích dựa trên tính cách rụt rè và lo lắng.

9. Rối loạn ám ảnh cưỡng chế

Một số trẻ sẽ rửa tay liên tục, kiểm tra xem cửa có đóng nhiều lần hay không, đóng cặp nhiều lần, v.v. Cũng có một số trẻ cứ suy nghĩ mãi về một số câu hỏi, chẳng hạn như 2+2=4 phải không? Nó sẽ bằng 3? Tại sao nó phải bằng 4 mà không phải… Kiểu suy nghĩ lặp đi lặp lại về một vấn đề nhất định hoặc thực hiện một số hành động nhất định được gọi là suy nghĩ ám ảnh hoặc hành vi ám ảnh. Những đứa trẻ biết có điều gì đó không ổn nhưng không thể kiểm soát được được gọi là rối loạn ám ảnh cưỡng chế.

Cách nhận biết rối loạn tâm thần ở trẻ em

Trên thực tế, nhiều bệnh rối loạn tâm thần ở trẻ em thường bị bỏ qua do không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Sau đây là một số dấu hiệu nhận biết và biểu hiện của bệnh tâm thần ở trẻ em mà cha mẹ cần quan tâm để có thể phát hiện ra bệnh ở trẻ ngay từ giai đoạn sớm.

• Thay đổi tâm trạng: Trẻ thay đổi tâm trạng liên tục và có những nỗi buồn thời gian kéo dài hơn một vài tuần 
• Có những cảm giác mãnh liệt: Trẻ thường bị bủa vây bởi những cảm giác, cảm xúc rất mãnh liệt và chúng thường xuất hiện bất chợt không có cơ sở.
• Thay đổi hành vi: Những thay đổi bất ngờ trong hành vi có thể xảy ra, nhất là các hành vi bạo lực hay nguy hiểm.
• Vấn đề về khả năng tập trung: Trẻ không thể ngồi yên hoặc tập trung vào bất cứ một thứ gì đó quá lâu.
• Giảm cân không có lý do: Trẻ bị giảm cân, thường xuyên nôn mửa hoặc phải sử dụng thuốc nhuận tràng
• Xuất hiện những cơn đau, nhức không giải thích được: Không giống như người lớn, rối loạn tâm thần ở trẻ em có thể gây ra các cơn đau đầu và cơn đau dạ dày nhiều hơn so với các triệu chứng về mặt cảm xúc.
• Tự làm hại chính bản thân: Trong một số trường hợp rối loạn tâm thần, trẻ có xu hướng tự làm hại đến bản thân bằng cách tự cắt hay làm bỏng da thịt. Đồng thời, trẻ có suy nghĩ muốn tự tử và luôn cố gắng để tự kết thúc cuộc sống của mình. 
• Lạm dụng chất kích thích: Trẻ có thể coi các chất kích thích (rượu, bia), các chất gây nghiện (thuốc lá, ma túy) là cơ chế đối phó và sử dụng chúng để giải tỏa các tâm trạng, cảm xúc tiêu cực của bản thân.
• Mệt mỏi: Trẻ có xu hướng mệt mỏi, chán nản không rõ nguyên nhân hoặc mất đi động lực để theo đuổi các sở thích hay thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Ám ảnh hay phủ nhận ngoại hình bản thân: Trẻ quá chú ý đến ngoại hình, cân nặng hay vóc dáng.
• Khó ngủ: Trẻ bị khó ngủ, mất ngủ, hay ngủ không ngon giấc hoặc thường xuyên gặp phải ác mộng trong khoảng thời gian dài.
• Né tránh các tiếp xúc xã hội: Trẻ không thể hòa nhập với gia đình, bạn bè, hoặc tránh xa tất cả các phương thức tương tác với xã hội 
• Gia tăng khiếu nại về hành vi: Khi trẻ bắt đầu có xu hướng bắt nạt người khác hoặc đánh những đứa trẻ khác tại trường lớp hay khi trẻ phải đối mặt với những khó khăn, mệt mỏi khác ở môi trường mới, cha mẹ cần phải quan tâm, chú ý đến trẻ nhiều hơn vì đây có thể là tiền đề và là nguyên nhân, dấu hiệu của các chứng rối loạn tâm thần ở trẻ.