Cách nhận biết thiếu máu sinh lý ở trẻ em

Thiếu máu sinh lý là tình trạng thiếu máu phổ biến ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Nó xảy ra khi cơ thể trẻ không sản xuất đủ hồng cầu hoặc hemoglobin, hoặc khi hồng cầu bị phá hủy quá nhanh. Hemoglobin là protein trong hồng cầu giúp vận chuyển oxy đến các mô và cơ quan trong cơ thể.

Biểu hiện nhận biết thiếu máu sinh lý ở trẻ em

Trẻ bị thiếu máu sinh lý sẽ có những biểu hiện không rõ rệt và xuất hiện từ từ, cha mẹ cần quan sát cơ thể trẻ để có can thiệp kịp thời. Nếu nghi ngờ trẻ thiếu máu, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

• Da xanh xao: Đây là dấu hiệu phổ biến nhất của thiếu máu. Da của trẻ sẽ nhợt nhạt hơn bình thường, đặc biệt là ở mặt, môi, mí mắt, lòng bàn tay và lòng bàn chân.
• Mệt mỏi: Trẻ thiếu máu thường cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng, dễ cáu kỉnh và hay quấy khóc.
• Khó thở: Khi vận động, trẻ có thể thở nhanh, thở dốc hoặc thậm chí tím tái.
• Nhịp tim nhanh: Tim của trẻ phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể, dẫn đến nhịp tim nhanh hơn bình thường.
• Chóng mặt: Trẻ có thể cảm thấy chóng mặt, hoa mắt, thậm chí ngất xỉu do thiếu oxy lên não.
• Đau đầu: Trẻ có thể bị đau đầu, đặc biệt là vào buổi sáng.
• Biếng ăn: Trẻ thiếu máu thường không muốn ăn, dẫn đến sụt cân.
• Chậm phát triển: Trẻ thiếu máu có thể chậm phát triển về thể chất và trí tuệ.

Hình ảnh minh họa tình trạng thiếu máu ở trẻ em

Ngoài ra trẻ thiếu máu sinh lý có dễ bị móng tay nhợt nhạt, dễ gãy; tóc rụng nhiều; môi bị nứt nẻ và ốm vặt thường xuyên. Và phương pháp chính xác nhất để chẩn đoán thiếu máu chính là xét nghiệm máu. Việc xét nghiệm sẽ giúp xác định số lượng hồng cầu, mức độ hemoglobin và hematocrit trong máu của trẻ.

Nguyên nhân thiếu máu sinh lý ở trẻ em

Trẻ sinh non hoặc bú sữa mẹ hoàn toàn hoặc bú sữa công thức không chứa đủ lượng khoáng chất đều có nguy cơ mắc bệnh. Trẻ từ 1 đến 2 tuổi có thể bị thiếu máu do không ăn đủ thực phẩm giàu chất sắt trong chế độ ăn hoặc do uống quá nhiều sữa bò làm giảm khả năng hấp thu khoáng chất. Trẻ từ 3 tuổi trở lên đang trong giai đoạn tăng trưởng nhanh có thể cần nhiều hồng cầu hơn so với cơ thể có thể sản xuất, dẫn đến thiếu máu.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể góp phần gây thiếu máu sinh lý ở trẻ em:

• Mất máu: Mất máu do chảy máu cam, chảy máu tai, chảy máu đường tiêu hóa, v.v. có thể dẫn đến thiếu máu.
• Nhiễm trùng: Một số loại nhiễm trùng có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất hồng cầu của cơ thể.

Bệnh lý: 

• Một số bệnh lý, chẳng hạn như bệnh thalassemia và bệnh hồng cầu lưỡi liềm, có thể ảnh hưởng đến chất lượng hoặc số lượng hồng cầu.

Trẻ sinh non có nguy cơ cao bị thiếu máu sinh lý

Điều trị thiếu máu sinh lý ở trẻ nhỏ

• Bổ sung sắt: Nếu thiếu máu do thiếu sắt, trẻ sẽ được bổ sung sắt bằng đường uống theo chỉ định của bác sĩ. Không nên tự ý cho trẻ uống tại nhà tránh thừa hoặc thiếu liều lượng.
• Điều trị bệnh lý: Nếu thiếu máu do bệnh lý, cần điều trị bệnh lý nền.
• Chế độ ăn uống: Cha mẹ nên cho trẻ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đặc biệt là các thực phẩm giàu sắt, vitamin C và axit folic. Ưu tiên chế biến thực phẩm bằng cách hấp, luộc, nướng thay vì chiên rán để hạn chế lượng dầu mỡ. Uống đủ nước mỗi ngày để giúp cơ thể trẻ hấp thu dưỡng chất tốt hơn. Ngoài ra, cha mẹ cũng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn cụ thể về chế độ ăn uống phù hợp với tình trạng thiếu máu sinh lý của con mình.

Bên cạnh đó cũng nên cho trẻ vệ sinh cá nhân tốt để tránh bị nhiễm trùng, có thể dẫn đến thiếu máu và cho trẻ đi khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu thiếu máu cùng các loại bệnh nguy hiểm khác.

Thiếu máu sinh lý ở trẻ em có nguy hiểm hay không?

Thiếu máu sinh lý ở trẻ em thường không nguy hiểm và có thể được điều trị bằng cách bổ sung sắt, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, nếu không được điều trị nó có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:

• Suy tim: Khi thiếu máu, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Điều này có thể dẫn đến suy tim, đặc biệt là ở trẻ em có bệnh tim bẩm sinh hoặc các vấn đề tim mạch khác.

Thiếu máu sinh lý ở trẻ em nếu không phát hiện kịp sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm

• Tổn thương não: Thiếu máu có thể ảnh hưởng đến lượng oxy đến não, dẫn đến tổn thương não. Điều này có thể gây ra các vấn đề về học tập, hành vi và phát triển.
• Chậm phát triển: Thiếu máu có thể ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ. Trẻ thiếu máu có thể chậm phát triển về chiều cao, cân nặng và trí tuệ.
• Yếu miễn dịch: Thiếu máu có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của trẻ, khiến trẻ dễ bị nhiễm trùng hơn.

Thiếu máu sinh lý thường không nguy hiểm và có thể được điều trị dễ dàng bằng cách bổ sung sắt, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên, nếu thiếu máu không được điều trị, nó có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, chẳng hạn như suy tim, tổn thương não, chậm phát triển. Do đó, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ nếu nghi ngờ trẻ bị thiếu máu.