Trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài là bệnh gì, có nguy hiểm không?

Trẻ sơ sinh thường bị vàng da và tự khỏi khi được 2 tuần tuổi. Thế nhưng trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài và không tự khỏi thì có thể là dấu hiệu của một số căn bệnh nguy hiểm. Cùng Wikimom tìm hiểu trong bài viết dưới đây:

Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài

Vàng da là tình trạng da hoặc mắt có màu vàng do tăng bilirubin trong máu. Bilirubin là một chất màu vàng được hình thành khi huyết sắc tố (một phần của tế bào hồng cầu mang oxy) bị phá vỡ như một phần của quá trình tái chế các tế bào hồng cầu cũ hoặc bị hư hỏng thông thường.

Bilirubin được vận chuyển theo máu đến gan và được xử lý để có thể bài tiết ra khỏi gan dưới dạng một phần của mật (dịch tiêu hóa do gan sản xuất). Quá trình xử lý bilirubin ở gan liên quan đến việc gắn nó với một chất hóa học khác trong một quá trình gọi là liên hợp.

Vàng da là tình trạng do tăng bilirubin trong máu

Bilirubin được xử lý trong mật được gọi là bilirubin liên hợp. Bilirubin chưa qua chế biến được gọi là bilirubin không liên hợp.

Mật được vận chuyển qua các ống mật vào đầu ruột non (tá tràng). Nếu bilirubin không thể được xử lý và bài tiết qua gan và ống mật đủ nhanh, nó sẽ tích tụ trong máu (tăng bilirubin máu). Khi nồng độ bilirubin trong máu tăng lên, lòng trắng của mắt sẽ chuyển sang màu vàng trước tiên, sau đó là da. Và theo nghiên cứu và thống kê, rất nhiều trẻ sơ sinh bị vàng da rõ rệt trong tuần đầu tiên sau sinh.

Trong tuần đầu tiên của cuộc đời, hầu hết trẻ sơ sinh đủ tháng đều bị tăng bilirubin máu không liên hợp, thường gây ra bệnh vàng da và thường khỏi trong vòng một hoặc hai tuần. Điều này được gọi là vàng da sinh lý. Vàng da sinh lý thậm chí còn phổ biến hơn ở trẻ sinh non.

Trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài có nguy hiểm không?

Bệnh vàng da kéo dài ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm hay không tùy thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau phải kể đến như: Nguyên nhân gây ra bệnh vàng da; Mức độ bilirubin cao đến mức nào; Bilirubin liên hợp hay không liên hợp.

Vàng da kéo dài ở trẻ sơ sinh có thể là bệnh lý nguy hiểm

Một số rối loạn gây vàng da rất nguy hiểm cho dù nồng độ bilirubin ở mức nào. Nồng độ bilirubin không liên hợp cực cao bất kể nguyên nhân nào đều nguy hiểm.

Một số biến chứng nếu trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài nguy hiểm bao gồm: Trẻ sẽ bị Kernicterus là tổn thương não do tích tụ bilirubin trong não. Nguy cơ mắc chứng rối loạn này cao hơn đối với trẻ sơ sinh sinh non. Nếu không được điều trị, bệnh vàng da nhân có thể dẫn đến chấn thương não nghiêm trọng, dẫn đến chậm phát triển, bại não, mất thính lực, co giật và thậm chí tử vong. Một khi chấn thương não đã xảy ra thì không có cách điều trị nào để đảo ngược nó.

Trong khi trẻ sơ sinh ở bệnh viện, các bác sĩ định kỳ kiểm tra bệnh vàng da của chúng. Bệnh vàng da đôi khi được biểu hiện rõ ràng qua màu sắc lòng trắng của mắt hoặc da của trẻ sơ sinh. Nhưng hầu hết các bác sĩ cũng đo nồng độ bilirubin của trẻ sơ sinh trước khi xuất viện. Nếu trẻ sơ sinh bị vàng da, các bác sĩ tập trung vào việc xác định xem đó có phải là sinh lý hay không, nếu không thì xác định nguyên nhân để có thể điều trị mọi nguyên nhân nguy hiểm. Điều đặc biệt quan trọng đối với trẻ sơ sinh là phải được đánh giá các rối loạn nghiêm trọng nếu tình trạng vàng da kéo dài sau 2 tuần tuổi.

Các dấu hiệu cảnh báo khi trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài

Ở trẻ sơ sinh bị vàng da kéo dài nếu xuất hiện kèm các triệu chứng sau đây là nguyên nhân đáng lo ngại và cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được các bác sĩ thăm khám và điều trị:

• Bệnh vàng da xuất hiện vào ngày đầu tiên khi trẻ vừa sinh ra
• Vàng da ở trẻ sơ sinh kéo dài trên 2 tuần tuổi
• Trẻ luôn trong tình trạng lơ mơ, bú kém, khó chịu và khó thở
• Trẻ bị sốt, có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao 

Ngoài ra, các bác sĩ cũng lo ngại khi nồng độ bilirubin rất cao hoặc tăng nhanh hoặc khi xét nghiệm máu cho thấy dòng mật bị giảm hoặc bị chặn.

Nên tắm nắng cho bé để phòng ngừa vàng da

Làm thế nào để phòng ngừa trẻ sơ sinh bị vàng da?

Đây là câu hỏi thắc mắc của nhiều cha mẹ. Rất đơn giản, trong quá trình mang thai, mẹ hãy thăm khám, kiểm tra siêu âm và làm đầy đủ các xét nghiệm để phát hiện và phòng tránh các bệnh lý kịp thời cho trẻ. 

Ngoài ra, mẹ cũng nên tuân thủ ăn uống chế độ dinh dưỡng hợp lý. 

Sau khi sinh, mẹ hãy cho con bú càng sớm càng tốt vì sữa mẹ ngoài việc chứa nhiều chất dinh dưỡng còn có nhiều kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch cho bé. Hãy đảm bảo tắm nắng thường xuyên cho bé khoảng 20-30 phút mỗi ngày. Tuy nhiên cha mẹ phải lựa chọn thời điểm tắm nắng cho bé phù hợp để tránh tác hại của các tia cực tím. Ngoài ra,  trong phòng ngủ của bé luôn có ánh sáng để cha mẹ tiện theo dõi sự thay đổi trong màu sắc da của bé.