Trẻ sơ sinh bị viêm phổi: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả nhất

Trẻ sơ sinh bị viêm phổi là một trong những bệnh lý khá phổ biến hiện nay. Bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể gây nên những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, cha mẹ hãy chú ý quan sát những biểu hiện của trẻ, nếu có bất thường phải cho bé đến ngay cơ sở y tế để thăm khám.

Trẻ sơ sinh bị viêm phổi do đâu, dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Theo nhiều thống kê, viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu gây suy hô hấp ở trẻ sơ sinh và thường mắc phải nhất khi mới sinh. Các yếu tố nguy cơ bao gồm nhiễm trùng mẹ, sinh non và vỡ ối >18 giờ trước khi sinh. 

Trẻ sơ sinh có khả năng miễn dịch yếu nên dễ bị các vi khuẩn, virus gây nên viêm phổi dễ xâm nhập. So với trẻ em và người lớn, khả năng chống nhiễm trùng phổi của trẻ sơ sinh còn hạn chế. 

Về mặt cấu trúc, phổi trẻ sơ sinh có những thiếu sót quan trọng trong các chức năng rào cản quan trọng giúp tạo ra tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại nhiễm trùng. Một số lượng tương đối ít các đại thực bào thường trú trong phế nang, cùng với khả năng thanh lọc các mảnh vụn của lông mao bị suy yếu, cho phép các mầm bệnh tiềm ẩn xâm chiếm sớm. 

Dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh: Vì viêm phổi là một bệnh nhiễm trùng ở phổi nên các triệu chứng phổ biến nhất là ho, khó thở và sốt. Trẻ bị viêm phổi thường thở nhanh hoặc ngực dưới có thể hóp vào hoặc co lại khi hít vào (ở những trẻ khỏe mạnh, ngực nở ra khi hít vào). Ngoài ra, trẻ sơ sinh bị viêm phổi thường có biểu hiện bú kém và khó chịu, cũng như thở nhanh, co rút, càu nhàu và thiếu oxy máu. 

Phổi được tạo thành từ các túi nhỏ gọi là phế nang, chứa đầy không khí khi một người khỏe mạnh thở. Khi trẻ sơ sinh bị viêm phổi, các phế nang chứa đầy mủ và chất lỏng, khiến việc thở trở nên đau đớn và hạn chế lượng oxy đưa vào.

Theo nghiên cứu, viêm phổi có thể do virus, vi khuẩn và nấm gây ra. Phổ biến nhất là như sau:

• Streptococcus pneumoniae là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi do vi khuẩn ở trẻ em. Chúng thường lây truyền sang thai nhi trong tử cung.   
• Haemophilusenzae loại b (Hib)  và virus hợp bào hô hấp cũng là các nguyên nhân phổ biến gây viêm phổi do vi khuẩn.

Ngoài ra, ở trẻ sơ sinh nhiễm HIV, Pneumocystis jiroveci là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi.

Trẻ sơ sinh bị viêm phổi có lây không?

Nhìn chung, bệnh viêm phổi không lây nhiễm nhưng các loại virus và vi khuẩn đường hô hấp dẫn đến bệnh này thì có lây. Chúng có thể lây qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc dùng chung các đồ dùng với người nhiễm bệnh. Vì vậy, khi trẻ sơ sinh bị viêm phổi, hãy cho bé dùng các đồ dùng riêng, vệ sinh và khử khuẩn tốt để tránh lây chéo.

Chẩn đoán và điều trị viêm phổi ở trẻ em như thế nào?

Đầu tiên, các bác sĩ sẽ quan sát nỗ lực hô hấp của trẻ khi khám trực tiếp là bước quan trọng đầu tiên trong chẩn đoán viêm phổi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xác định ngưỡng nhịp thở để xác định trẻ bị viêm phổi như sau: Đối với trẻ dưới 2 tháng: Nhịp thở lớn hơn hoặc bằng 60 nhịp/phút. Trẻ từ 2-12 tháng tuổi: Lớn hơn hoặc bằng 50 nhịp/phút

Ngoài ra, để chẩn đoán trẻ sơ sinh có bị viêm phổi hay không, các bác sĩ có thể phải sử dụng một số xét nghiệm để biết được chính xác nguyên nhân gây bệnh và có phác đồ điều trị cụ thể như xét nghiệm máu, chụp X-quang ngực…

Viêm phổi cần được điều trị bằng kháng sinh. Thuốc kháng sinh được lựa chọn  để điều trị đầu tiên là viên nén phân tán amoxicillin. Hầu hết các trường hợp viêm phổi đều cần dùng kháng sinh đường uống và phải được chỉ định của bác sĩ. Cha mẹ tránh tự ý cho trẻ dùng kháng sinh hoặc tự kết hợp nhiều loại kháng sinh cùng lúc.

Nếu được điều trị, hầu hết các loại viêm phổi do vi khuẩn đều khỏi sau 1–2 tuần. Bệnh viêm phổi do virus có thể mất từ ​​4–6 tuần mới khỏi hoàn toàn. Vì thế cha mẹ đừng quá sốt ruột và hãy tuân thủ theo chỉ định điều trị của bác sĩ.

Cách phòng ngừa viêm phổi ở trẻ sơ sinh

Để phòng ngừa trẻ sơ sinh bị viêm phổi, cha mẹ nên tuân thủ một số cách dưới đây:

• Tiêm chủng ngừa Hib, phế cầu khuẩn, sởi và ho gà là cách phòng ngừa viêm phổi hiệu quả nhất, vì thế cha mẹ hãy tiêm phòng đầy đủ cho trẻ theo đúng lịch tiêm phòng đã được bộ Y tế khuyến cáo.
• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ. Theo đó, dinh dưỡng đầy đủ là chìa khóa để cải thiện khả năng phòng vệ tự nhiên của trẻ, bắt đầu bằng việc bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời. Ngoài tác dụng ngăn ngừa viêm phổi hiệu quả, nó còn giúp rút ngắn thời gian bệnh nếu trẻ sơ sinh bị bệnh.
• Đảm bảo môi trường trong sạch, không cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá, khói bụi
• Ở trẻ nhiễm HIV, thuốc kháng sinh cotrimoxazole được dùng hàng ngày để giảm nguy cơ mắc bệnh viêm phổi.