Biểu hiện cơ thể bị rối loạn nội tiết tố sau sinh

Rối loạn nội tiết tố sau sinh là tình trạng mất cân bằng nồng độ hormone trong cơ thể phụ nữ sau khi sinh em bé. Điều này có thể dẫn đến nhiều triệu chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của phụ nữ.

Nội tiết tố ở phụ nữ là gì?

Nội tiết tố nữ là những hormone được sản xuất bởi các tuyến sinh dục (buồng trứng) và tuyến thượng thận của phụ nữ. Chúng đóng vai trò quan trọng trong nhiều chức năng sinh lý của cơ thể, bao gồm:

• Sinh sản: Nội tiết tố nữ điều hòa chu kỳ kinh nguyệt, rụng trứng, thụ thai và mang thai.
• Phát triển cơ thể: Nội tiết tố nữ thúc đẩy sự phát triển của các đặc trưng sinh dục nữ như ngực, hông và tử cung.
• Sức khỏe xương khớp: Nội tiết tố nữ giúp duy trì mật độ xương và ngăn ngừa loãng xương.
• Sức khỏe tim mạch: Nội tiết tố nữ giúp bảo vệ tim mạch bằng cách giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt.
• Tâm trạng và cảm xúc: Nội tiết tố nữ ảnh hưởng đến tâm trạng, cảm xúc và khả năng nhận thức.
• Làn da và tóc: Nội tiết tố nữ giúp giữ cho da khỏe mạnh, mịn màng và tóc bóng mượt.

Có hai loại nội tiết tố nữ chính là estrogen và progesterone:

• Estrogen: Estrogen được sản xuất chủ yếu bởi buồng trứng. Hormone này đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của các đặc trưng sinh dục nữ, điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và bảo vệ tim mạch.
• Progesterone: Progesterone được sản xuất bởi buồng trứng và nhau thai (trong khi mang thai). Hormone này giúp chuẩn bị cho cơ thể mang thai và sinh con.

Nồng độ nội tiết tố nữ trong cơ thể phụ nữ thay đổi theo từng giai đoạn của cuộc đời, bao gồm:

• Tuổi dậy thì: Nồng độ estrogen và progesterone tăng lên trong tuổi dậy thì, dẫn đến sự phát triển của các đặc trưng sinh dục nữ.
• Tuổi sinh sản: Nồng độ estrogen và progesterone dao động trong suốt chu kỳ kinh nguyệt. Nồng độ progesterone tăng cao trong giai đoạn rụng trứng để chuẩn bị cho thụ thai.
• Mang thai: Nồng độ estrogen và progesterone tăng cao trong thai kỳ để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi.
• Mãn kinh: Nồng độ estrogen và progesterone giảm mạnh sau mãn kinh, dẫn đến nhiều thay đổi trong cơ thể phụ nữ như bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, mất ngủ, thay đổi tâm trạng,…

Nguyên nhân gây rối loạn nội tiết tố sau sinh

Thay đổi nội tiết tố:

• Sau khi sinh, nồng độ estrogen và progesterone giảm mạnh so với khi mang thai. Sự thay đổi đột ngột này có thể khiến cơ thể mất cân bằng nội tiết tố.
• Nồng độ prolactin, hormone kích thích tiết sữa, tăng cao trong thời gian cho con bú. Điều này cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ các hormone khác.

Mất máu: Mất máu trong quá trình sinh nở có thể dẫn đến thiếu hụt sắt, ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone.

Sau khi sinh, nồng độ estrogen và progesterone giảm mạnh

Căng thẳng: Căng thẳng do thiếu ngủ, chăm sóc trẻ sơ sinh và những thay đổi trong cuộc sống sau sinh có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone.

Thiếu ngủ: Thiếu ngủ có thể làm rối loạn nhịp sinh học của cơ thể, ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone.

Chế độ ăn uống: Chế độ ăn uống thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin D và canxi, có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone.

Tăng cân: Tăng cân sau sinh có thể làm thay đổi cách cơ thể sản xuất và sử dụng hormone.

Các vấn đề sức khỏe khác: Một số bệnh như tuyến giáp, tiểu đường, hội chứng buồng trứng đa nang,… cũng có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất hormone.

Biểu hiện cơ thể bị rối loạn nội tiết sau sinh

Sau khi sinh con, 6 thay đổi này trên cơ thể phụ nữ cho thấy rối loạn nội tiết tố và sức khỏe không tốt.

Rối loạn kinh nguyệt: Kinh nguyệt không đều, có thể sớm hoặc muộn, chu kỳ dài hoặc ngắn hơn bình thường. Lượng máu kinh ra nhiều hoặc ít hơn kèm đau bụng kinh dữ dội.

Thay đổi tâm trạng: 

• Dễ cáu kỉnh, bực bội, hay lo lắng.
• Khó tập trung, trí nhớ giảm sút.
• Mất ngủ hoặc ngủ không sâu giấc.

Các vấn đề về sức khỏe thể chất:

• Mệt mỏi, thiếu năng lượng.
• Tăng cân hoặc giảm cân đột ngột.
• Rụng tóc nhiều.
• Da khô, sạm nám.
• Giảm ham muốn tình dục.
• Đau nhức xương khớp.
• Khó thở, tim đập nhanh.

Biểu hiện của rối loạn nội tiết tố sau sinh

Tiểu đường sau sinh: Một số phụ nữ có thể phát triển tiểu đường sau khi sinh do cơ thể không thể điều chỉnh lại mức độ đường huyết một cách bình thường sau thai kỳ.

Vấn đề với tuyến giáp: Có thể xảy ra các vấn đề liên quan đến tuyến giáp sau sinh, bao gồm cả việc tăng hoặc giảm hoạt động của nó.

Rối loạn tâm thần sau sinh: Một số phụ nữ có thể trải qua rối loạn tuyến giáp sau sinh, được gọi là postpartum thyroiditis, là một trạng thái mà tuyến giáp bị viêm.

Vấn đề với prolactin: Một số phụ nữ có thể gặp vấn đề với hormone prolactin, gây ra vấn đề về sữa mẹ, như cạn sữa sớm hoặc sữa quá nhiều.

Các triệu chứng khác:

• Nóng trong người, bốc hỏa.
• Khô âm đạo.
• Khó tiêu hóa, táo bón.
• Giảm khả năng tập trung.

Mẹ nên điều hòa rối loạn nội tiết sau sinh như thế nào?

Rối loạn nội tiết tố sau sinh là tình trạng phổ biến ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhiều phụ nữ. Tuy nhiên, có nhiều cách để điều hòa và cải thiện tình trạng này. Dưới đây là một số phương pháp hiệu quả:

Thay đổi lối sống:

• Chế độ ăn uống: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, cân bằng, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt, thức uống có cồn và caffeine. Bổ sung nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc và chất béo lành mạnh. Bổ sung các loại dầu tốt như các loại hạt và dầu ô liu để cải thiện làn da bị tổn thương và làm chậm quá trình lão hóa, khô da và kết cấu da xỉn màu. Sữa đậu nành và đậu nành rất giàu isoflavone, có thể bổ sung estrogen và cân bằng nội tiết tố cho cơ thể. Tuy nhiên, hãy cẩn thận lựa chọn isoflavone đậu nành không biến đổi gen tránh gây gánh nặng cho cơ thể.

Tập thể dục thường xuyên ít nhất 30 phút mỗi ngày để cải thiện sức khỏe

• Tập thể dục: Tập thể dục thường xuyên ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần. Các bài tập phù hợp như đi bộ, yoga, bơi lội, khiêu vũ,…
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm để cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi. Những người ngủ từ 4 tiếng trở xuống mỗi đêm sẽ gặp vấn đề với quá trình trao đổi chất của cơ thể trong việc xử lý carbohydrate. Vì vậy, các bà mẹ sau sinh hãy cố gắng để chồng hoặc các thành viên trong gia đình chia sẻ trách nhiệm chăm sóc con chỉ bằng cách đảm bảo ngủ đủ giấc thì cơ thể mới khỏe mạnh hơn.
• Giảm căng thẳng: Tìm cách thư giãn và giải tỏa căng thẳng như thiền, yoga, nghe nhạc, đọc sách,…
• Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn nội tiết tố.

Sử dụng các sản phẩm hỗ trợ:

• Thực phẩm chức năng: Một số loại thực phẩm chức năng có thể giúp cân bằng nội tiết tố như vitamin D, omega-3, tinh dầu hoa anh thảo,…
• Sữa ong chúa: Sữa ong chúa chứa nhiều vitamin, khoáng chất và axit amin giúp hỗ trợ cân bằng nội tiết tố.
• Các loại thảo mộc: Một số loại thảo mộc như đương quy, xuyên khung, ích mẫu,… có thể giúp điều hòa kinh nguyệt và giảm các triệu chứng rối loạn nội tiết tố.

Liệu pháp hormone:

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hormone để điều trị rối loạn nội tiết tố. Tuy nhiên, cần lưu ý sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh tác dụng phụ.

Các phương pháp điều trị khác:

• Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu có thể giúp cải thiện các triệu chứng đau nhức cơ thể và tăng cường sức khỏe tổng thể.
• Châm cứu: Châm cứu có thể giúp giảm đau, cải thiện lưu thông máu và cân bằng nội tiết tố.